„Organ gminy nie może odmówić wydania dowodu i nadania numeru PESEL dla urodzonych za granicą dzieci obywateli RP w związkach jednopłciowych, organ powinien jednak z urzędu przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, a w rejestrze wpisać np. matkę i brak danych ojca” – wynika ze stanowiska Ministra Cyfryzacji przekazanego Rzecznikowi Praw Obywatelskich.
Jak podaje Serwis Samorządowy PAP, rzecznik w związku z wpływającymi do niego skargami, że dzieci, u których w zagranicznych aktach urodzenia figurują rodzice tej samej płci, nie mogą dostać polskiego dokumentu tożsamości ani potwierdzenia obywatelstwa polskiego czy numeru PESEL, zapytał Ministra Cyfryzacji czy rozważy przekazanie organom administracji zaleceń postępowania w takich sprawach.
Dowód osobisty dla córki dwóch matek
Prezydent Gdańska wydał dowód osobisty dziewczynce, która w zagranicznym akcie urodzenia ma wpisane dwie matki. Sprawa dotyczy 16-miesięcznej dziewczynki urodzonej na Majorce, gdzie mieszka z dwiema kobietami będącymi w związku małżeńskim. Dziewczynka posiada hiszpański akt urodzenia, ale obywatelstwo polskie, gdyż zgodnie z tamtejszymi przepisami nadaje się je według obywatelstwa rodziców.
„Matka dziecka za pośrednictwem platformy e-PUAP złożyła wniosek o wydanie dowodu dla swojej córki. W związku z tym, że dziecko urodziło się poza granicami RP i nie posiadało numeru PESEL, Urząd Miejski w pierwszej kolejności wystąpił do Ministerstwa Cyfryzacji o nadanie numeru PESEL. Następnie, zgodnie z prawem, dowód osobisty został przygotowany i wydany rodzicowi dziecka” – wyjaśnia gdański magistrat. Wcześniej kobiety zwróciły się do Urzędu Stanu Cywilnego we Wrocławiu, który odmówił transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia z nazwiskami dwóch matek.
Stanowisko Ministra Cyfryzacji
Szef resortu cyfryzacji Marek Zagórski przypomina, że to do organów gmin należy prowadzenie spraw związanych z ewidencją ludności, w tym występowanie do ministra właściwego do spraw informatyzacji o nadanie numeru PESEL z urzędu albo na wniosek.
W celu nadania numeru PESEL organy przekazują za pośrednictwem systemu teleinformatycznego odpowiednie dane, a samo nadanie numeru PESEL – jak podkreśla minister Zagórski – zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy jest czynnością materialno-techniczną.
Resort wskazuje, że jedną z wymienionych danych są imiona i nazwiska rodowe rodziców, a ich podanie jest obowiązkowe w przypadku nadawania numeru PESEL z urzędu obywatelom polskim.
„Można je natomiast pominąć, gdy nie są dostępne, w przypadku nadawania numeru PESEL z urzędu cudzoziemcom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz nadawania numeru PESEL na wniosek (również obywatelom polskim)” – podkreśla resort.
Ministerstwo zaznacza jednocześnie, że z technicznego punktu widzenia pola przeznaczone na wpisanie tych danych są po prostu polami tekstowymi, co umożliwia wpisanie dowolnej wartości.
Ponieważ jednak zgodnie z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym za matkę dziecka uznaje się kobietę, która dziecko urodziła, a ojcem dziecka jest zawsze mężczyzna, pola wypełniane przy nadawaniu numeru PESEL oznaczono jako „imię matki” oraz „imię ojca”. Dopiero ewentualne zmiany prawa w tym zakresie będą skutkowały zmianą opisu pól .
„Jednocześnie, nawet w przypadku obligatoryjności podania danych rodziców w procesie nadawania numeru PESEL z urzędu, mając świadomość różnorodności zdarzeń (np. specyfiki danych cudzoziemców, którzy nabyli obywatelstwo polskie), przewidziano możliwość ich oznaczenia jako „brak danych”, co nie uniemożliwia nadania numeru PESEL. W zakresie nadawania numerów PESEL dzieciom rodziców, którzy zgodnie z zagranicznym aktem urodzenia są tej samej płci, zasadne, w ocenie Ministerstwa Cyfryzacji, będzie przyjęcie działania zaproponowanego przez prokuratora Prokuratury Krajowej w toku rozpatrywania sprawy przez NSA” – wskazuje resort.
Jak wskazał prokurator art. 104 ust. 5 i art. 107 pkt 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego w zw. z art. 7 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe nie dopuszcza transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są osoby tej samej płci – co nie stoi na przeszkodzie nadaniu dziecku numeru PESEL oraz wydaniu mu polskiego dokumentu tożsamości. Jak przypomina MC, wyrażone przez prokuratora zdanie jest w tym zakresie zgodne z sentencją uchwały NSA.
Jednocześnie prokurator wskazał, że jeżeli zagraniczny akt urodzenia dziecka nie obejmuje danych ojca (mężczyzny) lub matki (kobiety) albo osób różnej płci, które je przysposobili, należy uzupełnić odpowiednie rubryki rejestru PESEL, Rejestru Dowodów Osobistych lub centralnej ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych na podstawie odpowiednich (zagranicznych lub krajowych) dokumentów urzędowych, z których wynikają dane ojca lub matki dziecka, będących osobami różnych płci. Jeżeli zaś nie jest to możliwe, właściwy organ powinien uzyskać dowód, z którego wynika, że ojciec albo matka dziecka są nieznani, a równocześnie dziecko nie zostało przysposobione przez osoby różnej płci.
„W tym ostatnim przypadku polski organ administracyjny powinien nadać dziecku PESEL albo wydać dowód osobisty lub paszport, umieszczając wzmiankę we właściwym rejestrze (ewidencji), że ojciec lub matka dziecka nie są znani, a dziecko nie zostało przysposobione przez osoby różnej płci. Okoliczność ta powinna wynikać z niebudzących wątpliwości dowodów zgromadzonych przez organ lub dostarczonych przez wnioskodawcę” – uważa MC.
źródło: Serwis Samorządowy PAP
