Dzięki wizji i uporowi założyciela Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice” Włodzimierza Staniewskiego, z ruin powstała perełka architektury i kultury. Tutaj, niedaleko.. we wsi Gardzienice pod Piaskami.Architektura spichlerza zaprojektowana dla awangardowego teatru „Gardzienice” przez prof. Jerzego Uścinowicza z Politechniki Białostockiej, została wybrana do grona najbardziej spektakularnych realizacji w Polsce XXI w. Zaprezentowano ją w prestiżowej monografii Form Follows Freedom. Projekt wyróżniono jako jedyny z obszaru Polski wschodniej.
Ale niezwykła tutaj jest nie tylko architektura.
To niezwykłe miejsce
– Szukałem miejsca ustronnego, gdzie pachnie kulturą, gościnnością, ale także biedą. Bieda tworzy kulturę – mówi Włodzimierz Staniewski, reżyser i twórca OPT „Gardzienice” – Szukałem miejsca do badań teatralno-antropologicznych. Na świat patrzę jak na scenografię, a to miejsce różnorodne i wyjątkowe. Ono ma specjalną energię. Jestem z tym miejscem zrośnięty. Miejscowi często tego piękna nie widzą, zajęci pracą i codziennymi obowiązkami – zauważa reżyser.
Działalność Ośrodka jest szeroka. Oprócz spektakli, odbywają się również koncerty, sympozja, konferencje i wystawy. Funkcjonuje stała ekspozycja poświęcona źródłom teatru. Powstała także Pracownia Historii Bliskiej z pamiątkami dokumentującymi historię regionu.
W ramach instytucji funkcjonuje Akademia Praktyk Teatralnych – forma edukacji artystycznej, polegająca na kilkudniowych sesjach warsztatowych organizowanych co miesiąc i składających się na dwuletni program dla wybranej grupy młodzieży.
– Przyjmujemy studentów kierunków humanistycznych z kraju i zagranicy. I wcale niekoniecznie ze szkół teatralnych. Ważne, by kandydaci mieli otwarte umysły. Nabór prowadzimy co dwa lata. Docelowo wybieramy do 25 studentów. Warsztaty są bardzo intensywne – mówi Staniewski.
Dzięki realizacji projektu powstała możliwość znaczącego zwiększenia oferty artystycznej i edukacyjnej Ośrodka. Dzięki temu przestaje pokutować lokalne przekonanie o jego hermetycznym charakterze.
-To mit. Po prostu przed modernizacją i remontem naszych budynków mogliśmy pomieścić ok. 20 osób na widowni. W tej chwili możemy pomieścić ich o 100 więcej!
Architektura
W takiej formie „Gardzienice” działają od 2013 roku.
Projekt objął renowację czterech obiektów kompleksu pałacowego wraz z ich otoczeniem: zabytkowego pałacu z XVII wieku (z reliktami budowli XV-wiecznej), oficyny pałacowej tzw. północnej, spichlerza z końca XIX wieku oraz budynku gospodarczego tzw. szopy.
– Chwała dla architekta, ale to moja wizja, mój utwór teatralny – mówi Staniewski. – Z prof. Uścinowiczem znamy się od lat i wspólnie pracowaliśmy już przy innych projektach, do których sfinalizowania nigdy nie doszło. Nasza współpraca przebiegała bardzo sprawnie, rozumiemy się. Mówiłem np., że w głównej sali widowiskowej w budynku spichlerza chcę uzyskać pięciosekundowy pogłos. Profesor zaproponował wtedy ciekawe rozwiązanie – zastosowanie waz, które efekt rezonansu pomogłyby uzyskać. To nawiązanie do teatru starożytnego.
Obiekty są przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Elementem projektu jest również zagospodarowanie otoczenia obiektów. Stworzono dwa ogrody: tzw. „Magiczny Ogród” oraz „Ogród Japoński”.
Całkowity koszt projektu to 18 844 356,63 zł. Wartość dofinansowania ze środków UE to 15 959 382,88 zł, a wkład własny Ośrodka dofinansowało Województwo Lubelskie.
Starożytność
W pierwszym okresie działalności Ośrodka (lata 70-te) reżyser organizował wyprawy terenowe, których celem było odnajdywanie we wschodnich rejonach Polski dawnych form artystycznej aktywności mieszkańców. Poszukiwania te Staniewski rozszerzył wkrótce o antyczny świat basenu Morza Śródziemnego.
– To nie jest fascynacja, to jest obowiązek, który wziął się pasji dowiadywania się kim jestem i skąd pochodzę. Najpierw była kultura ludowa…potem: a co jest pod powierzchnią tej kultury? Gdzie są źródła naszej kultury? Człowiek chce się dowiedzieć jak wygląda jego miejsce w historii powszechnej – wyznaje reżyser.
W Gardzienicach powstawały pełne ekspresji przedstawienia, poparte intensywnym aktorskim treningiem ciała i głosu. Najsłynniejsze to m.in.: „Spektakl wieczorny”, „Gargantua i Pantagruel”, „Carmina Burana”, „Metamorfozy”, „Elektra”, „Ifigenia w A.”, „Ifigenia w T.”
– Obecnie możemy zaprosić na wystawę malarstwa Andrzeja Strumiłło. A już w czerwcu planuję premierę spektaklu „Wesele” S. Wyspiańskiego, w kontekście tragedii antycznej. Cyklicznie organizujemy coroczny Festiwal Teatrów Błądzących, na który również zapraszamy.
– Szukałem miejsca ustronnego, gdzie pachnie kulturą, gościnnością, ale także biedą. Bieda tworzy kulturę – mówi Włodzimierz Staniewski, reżyser i twórca OPT „Gardzienice” – Szukałem miejsca do badań teatralno-antropologicznych. Na świat patrzę jak na scenografię, a to miejsce różnorodne i wyjątkowe. Ono ma specjalną energię. Jestem z tym miejscem zrośnięty. Miejscowi często tego piękna nie widzą, zajęci pracą i codziennymi obowiązkami – zauważa reżyser.
Działalność Ośrodka jest szeroka. Oprócz spektakli, odbywają się również koncerty, sympozja, konferencje i wystawy. Funkcjonuje stała ekspozycja poświęcona źródłom teatru. Powstała także Pracownia Historii Bliskiej z pamiątkami dokumentującymi historię regionu.
W ramach instytucji funkcjonuje Akademia Praktyk Teatralnych – forma edukacji artystycznej, polegająca na kilkudniowych sesjach warsztatowych organizowanych co miesiąc i składających się na dwuletni program dla wybranej grupy młodzieży.
– Przyjmujemy studentów kierunków humanistycznych z kraju i zagranicy. I wcale niekoniecznie ze szkół teatralnych. Ważne, by kandydaci mieli otwarte umysły. Nabór prowadzimy co dwa lata. Docelowo wybieramy do 25 studentów. Warsztaty są bardzo intensywne – mówi Staniewski.
Dzięki realizacji projektu powstała możliwość znaczącego zwiększenia oferty artystycznej i edukacyjnej Ośrodka. Dzięki temu przestaje pokutować lokalne przekonanie o jego hermetycznym charakterze.
-To mit. Po prostu przed modernizacją i remontem naszych budynków mogliśmy pomieścić ok. 20 osób na widowni. W tej chwili możemy pomieścić ich o 100 więcej!
Architektura
W takiej formie „Gardzienice” działają od 2013 roku.
Projekt objął renowację czterech obiektów kompleksu pałacowego wraz z ich otoczeniem: zabytkowego pałacu z XVII wieku (z reliktami budowli XV-wiecznej), oficyny pałacowej tzw. północnej, spichlerza z końca XIX wieku oraz budynku gospodarczego tzw. szopy.
– Chwała dla architekta, ale to moja wizja, mój utwór teatralny – mówi Staniewski. – Z prof. Uścinowiczem znamy się od lat i wspólnie pracowaliśmy już przy innych projektach, do których sfinalizowania nigdy nie doszło. Nasza współpraca przebiegała bardzo sprawnie, rozumiemy się. Mówiłem np., że w głównej sali widowiskowej w budynku spichlerza chcę uzyskać pięciosekundowy pogłos. Profesor zaproponował wtedy ciekawe rozwiązanie – zastosowanie waz, które efekt rezonansu pomogłyby uzyskać. To nawiązanie do teatru starożytnego.
Obiekty są przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Elementem projektu jest również zagospodarowanie otoczenia obiektów. Stworzono dwa ogrody: tzw. „Magiczny Ogród” oraz „Ogród Japoński”.
Całkowity koszt projektu to 18 844 356,63 zł. Wartość dofinansowania ze środków UE to 15 959 382,88 zł, a wkład własny Ośrodka dofinansowało Województwo Lubelskie.
StarożytnośćW pierwszym okresie działalności Ośrodka (lata 70-te) reżyser organizował wyprawy terenowe, których celem było odnajdywanie we wschodnich rejonach Polski dawnych form artystycznej aktywności mieszkańców. Poszukiwania te Staniewski rozszerzył wkrótce o antyczny świat basenu Morza Śródziemnego.
– To nie jest fascynacja, to jest obowiązek, który wziął się pasji dowiadywania się kim jestem i skąd pochodzę. Najpierw była kultura ludowa…potem: a co jest pod powierzchnią tej kultury? Gdzie są źródła naszej kultury? Człowiek chce się dowiedzieć jak wygląda jego miejsce w historii powszechnej – wyznaje reżyser.
W Gardzienicach powstawały pełne ekspresji przedstawienia, poparte intensywnym aktorskim treningiem ciała i głosu. Najsłynniejsze to m.in.: „Spektakl wieczorny”, „Gargantua i Pantagruel”, „Carmina Burana”, „Metamorfozy”, „Elektra”, „Ifigenia w A.”, „Ifigenia w T.”
– Obecnie możemy zaprosić na wystawę malarstwa Andrzeja Strumiłło. A już w czerwcu planuję premierę spektaklu „Wesele” S. Wyspiańskiego, w kontekście tragedii antycznej. Cyklicznie organizujemy coroczny Festiwal Teatrów Błądzących, na który również zapraszamy.
